3 loại đầu phun sprinkler và những quy định trong khoảng cách lắp đặt

Đầu phun sprinkler là một thiết bị chữa cháy tự động khá phổ biến có thể bắt gặp trong nhiều công trình hiện đại ngày nay. Tuy nhiên việc hiểu rõ các phân loại và cách thức vận hành của thiết bị này thì không phải ai cũng có thể nắm được.

Trong bài viết dưới đây, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về các loại đầu phun sprinkler phổ biến và những quy định trong khoảng cách lắp đặt thiết bị này, để thuận tiện trong quá trình chọn mua sử dụng tại đơn vị nhé.

Đầu phun sprinkler là gì?

Đầu phun Sprinkler là một thành phần quan trọng trong các hệ thống chữa cháy tự động, chúng đóng vai trò như một vòi phun nước để kịp thời dập tắt đám cháy khi hỏa hoạn xảy ra. 

Khi nhiệt độ của vùng cháy đạt đến ngưỡng kích hoạt của bộ cảm biến nhiệt, đầu phun sẽ tự động hoạt động để chữa cháy. Mỗi đầu phun này vừa là cảm biến nhiệt vừa là vòi phun nước. Chúng được phân bố trên đường ống theo một số lượng quy định của từng khu vực cụ thể. 

Đầu phun Sprinkler sẽ hoạt động độc lập khi tới ngưỡng nhiệt độ kích hoạt được đặt trước. Các loại đầu phun chữa cháy thường có công suất phun khoảng 80-100 lít/phút, tùy thuộc vào thiết kế cụ thể của hệ thống. Ngoài ra, trên thị trường hiện nay cũng có các phân loại đặc biệt với khả năng phun lên đến 400 lít/phút.

Một số người có thể nhầm lẫn khi gọi đầu phun Sprinkler là đầu báo cháy do chúng có bộ cảm biến nhiệt. Tuy nhiên,chúng không hoàn toàn chính xác, vì nhiệm vụ chính của Sprinkler không phải là thông báo về các sự cố cháy nổ. Phần cảm biến nhiệt này được thiết kế chỉ để hỗ trợ tính năng tự động phun nước thông minh của Sprinkler trong hệ thống chữa cháy mà thôi.

Mời bạn tham khảo thêm:

Tiêu lệnh chữa cháy là gì? Cách dán tiêu lệnh chữa cháy đúng quy định

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của đầu phun sprinkler

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của đầu phun sprinkler tương đối đơn giản. Hiểu được những thông tin này sẽ giúp bạn thuận tiện trong quá trình vận hành và bảo trì thiết bị khi cần thiết. 

Cấu tạo đầu phun sprinkler

Một đầu phun chữa cháy Sprinkler có cấu tạo cơ bản bao gồm các thành phần sau:

• Thân đầu Sprinkler: Thân là phần dễ nhận biết nhất trong cấu trúc của đầu phun, chúng có khả năng chịu áp lực cao khi phun nước hoặc bọt. Phía trên của thân chứa bộ cảm biến nhiệt, nút chặn và tấm điều chỉnh hướng phun nước. Thân của đầu phun thường được làm từ các vật liệu kim loại chất lượng cao như đồng hoặc mạ crom để chống han gỉ.
• Bộ phận cảm biến nhiệt: Bộ phận cảm biến của đầu phun Sprinkler thường bao gồm bình thủy tinh nhỏ có chứa thủy ngân bên trong. Khi xảy ra hỏa hoạn, nhiệt độ môi trường tăng nhanh và vượt quá ngưỡng quy định, thủy ngân giãn nở làm vỡ bình thủy tinh, kích hoạt nút chặn và giúp nước được phun ra để chữa cháy.
• Nút chặn của đầu phun: Với áp lực cao trong đường ống chữa cháy Sprinkler, nút chặn đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn nước rò rỉ khỏi hệ thống. Khi xảy ra sự cố, bình thủy tinh vỡ kết hợp với nút chặn được rơi ra sẽ khiến cho nước được phun ra hoàn toàn.
• Tấm điều hướng nước: Tấm điều hướng được gắn trên thanh đầu phun, đặt đối diện với nút chặn nơi nước phun ra. Phụ kiện này có nhiệm vụ chia đều dòng nước phun để phủ khắp khu vực đám cháy nhằm tăng hiệu quả chữa cháy.

Cách thức hoạt động 

Về nguyên tắc chung, đầu phun Sprinkler hoạt động khi nhiệt độ môi trường thay đổi đến ngưỡng thiết kế, nước trong đường ống sẽ tự động mở phun trực tiếp lên đám cháy.

Mỗi đầu phun được bịt kín chặt bằng một ống thủy tinh chứa thủy ngân khá nhạy cảm với nhiệt độ. Ống thủy tinh này tạo áp lực lên nút chặn, ngăn nước thoát ra cho đến khi nhiệt độ xung quanh đầu phun Sprinkler đạt đến ngưỡng kích hoạt làm ống thủy tinh vỡ. Mỗi đầu phun được kích hoạt độc lập khi đạt đến mức nhiệt độ xác định trước, do đó, chỉ có số lượng vòi phun ở vị trí gần đám cháy được kích hoạt.

Sự vỡ của ống thủy tinh xảy ra do sự giãn nở nhiệt của thủy ngân bên trong. Thời gian cần để ống thủy tinh vỡ phụ thuộc vào nhiệt độ. Đôi khi chúng không vỡ ở nhiệt độ quy định mà sẽ vỡ khi đạt đến ngưỡng nhiệt độ đó.

Độ nhạy của đầu phun Sprinkler được xác định bởi màu sơn trên bình thủy tinh. Mỗi màu sơn được áp dụng để quy định thời gian kích hoạt của thiết bị. Do đó. màu sắc khác nhau sẽ có độ nhạy khác nhau.

Các loại đầu phun sprinkler phổ biến trên thị trường

Có khá nhiều cách phân loại đầu phun chữa cháy sprinkler trên thị trường, tuy nhiên, để thuận tiện trong quá trình lắp đặt và vận hành, chúng tôi sẽ chia nhỏ sprinkler thành một số dạng sau: 

Đầu phun sprinkler hướng xuống

Đầu phun hướng xuống, hay còn được gọi là pendent sprinkler. Thiết bị này được lắp đặt sao cho nước phun từ trên xuống vào tấm điều hướng đối diện. Trong hệ thống đường ống, đầu phun sprinkler hướng xuống thường được đặt ở đường ống ướt. Đối với các khu vực có nhiệt độ thấp có thể gây đông đá thì cần đảm bảo rằng chúng đi kèm với thiết bị chống đóng băng được chấp nhận. 

Tấm điều hướng của đầu phun hướng xuống thường có hình dạng giống như cánh hoa, đa dạng về kích thước và cách thức phun nước để kiểm soát và định hình dòng chảy theo dạng hình nón, hình bán cầu hoặc màng ngăn. 

Đầu phun hướng xuống thường được đánh dấu bằng ký hiệu “SP” (Spray Pendent), phù hợp cho nhiều môi trường sử dụng từ các chung cư, khu nhà ở dân sinh, nhà máy, khách sạn, trung tâm thương mại,…

Đầu phun sprinkler hướng lên

Đầu phun nước sprinkler hướng lên, hay còn gọi là upright sprinkler, có tấm điều hướng hình nón và khá kín để nước có thể dội ngược lên trên khi đầu phun hoạt động. Loại đầu phun này phổ biến trong nhiều hệ thống đường ống ướt, với quy định số lượng đầu phun tùy thuộc vào nguy cơ cháy trong đơn vị. 

Đầu phun chữa cháy hướng lên có thể được nhận biết bằng ký hiệu “SU” (Spray Upright) in trực tiếp trên tấm định hướng. Thiết bị này thường được lắp đặt ở các khu vực kho hàng, bãi giữ xe,..để tránh va chạm vật lý, đồng thời tối ưu hóa không gian dưới trần.

Đầu phun Sprinkler hướng ngang

Sprinkler hướng ngang hay còn được gọi là horizontal sprinkler. Đây là loại đầu phun được cài đặt sao cho nước được phun theo chiều ngang và dội vào tấm định hướng đối diện. 

Sprinkler hướng ngang thường được sử dụng trong hệ thống đường ống ướt tại các công trình như nhà thờ, khu vực ngồi trong nhà hàng, khách sạn, văn phòng,..hoặc để thay thế cho các đầu phun hướng xuống hoặc hướng lên vì mục đích thẩm mỹ hoặc khi không thể lắp đặt đường ống trên trần.

Tương ứng với ba phân loại này, bạn có thể lựa chọn đầu phun phù hợp đến từ nhiều thương hiệu nổi tiếng khác nhau để mang lại hiệu quả sử dụng tốt nhất cho đơn vị. Phổ biến nhất trên thị trường có thể kể đến đầu phun Sprinkler của Viking, Tyco, Masteco,…

Khoảng cách giữa 2 đầu phun sprinkler là bao nhiêu

Các thông tin liên quan đến khoảng cách lắp đặt đầu phun sprinkler đã được quy định rất rõ trong Bộ Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 7336:2021. Cụ thể,

Các loại đầu phun chữa cháy sprinkler được lắp đặt vuông góc với mặt phẳng trần hoặc mái. Khoảng cách giữa các đầu phun không vượt quá 4m và khoảng cách từ đầu phun đến tường nên duy trì từ 1,8m đến 2,4m. Chính xác hơn, bạn có thể tính khoảng cách giữa đầu phun và tường bằng cách chia nửa khoảng cách giữa các đầu phun. Tuy nhiên với các đầu phun gần tường dễ cháy, khoảng cách này không nên lớn hơn 1,2m.

Trong nhiều trường hợp có yêu cầu về tính thẩm mỹ và phải lắp đặt các hệ thống đèn hoăc thiết bị trang trí dẫn đến trùng với vị trí lắp đầu phun, bạn hoàn toàn có thể dịch chuyển một chút khoảng cách. Tuy nhiên sự dịch chuyển này không được vượt quá 20% so với tiêu chuẩn ban đầu. 

Đối với các công trình có dầm trần hoặc mái được làm từ vật liệu khó cháy với các phần nhô ra có chiều cao trên 0,2m thì sẽ yêu cầu bố trí các đầu phun sprinkler giữa các dầm, kèo và một số vị trí quan trọng khác theo tư vấn của những người giám sát có chuyên môn.

Về khoảng cách giữa các đầu phun nước chữa cháy và mặt phẳng trần hoặc mái nên duy trì trong ngưỡng từ 0,08 đến 0,4m. Nếu bắt buộc phải dịch chuyển do trùng với vị trí đèn chiếu sáng thì sự dịch chuyển này cũng không nên vượt quá 20% so với tiêu chuẩn.

Giá đầu phun sprinkler trên thị trường là bao nhiêu

Đầu phun sprinkler với đa dạng các phân loại và xuất xứ trên thị trường đang có mức giá dao động từ vài chục đến vài trăm nghìn đồng. Mỗi đơn vị sẽ có những yêu cầu riêng về hệ thống chữa cháy tự động nên loại thiết bị lựa chọn để lắp đặt cũng sẽ khác nhau. 

Vì vậy, để duy trì tốt hiệu quả sử dụng và đảm bảo an toàn cháy nổ cho công trình một cách tốt nhất, hãy yêu cầu sự hỗ trợ từ những chuyên gia có kinh nghiệm và tư vấn từ số đơn vị phân phối thiết bị, vật liệu chống cháy uy tín. Chúc các bạn thành công

Xem Thêm:

Các phương pháp phòng chống cháy nổ hiệu quả nhất hiện nay