Tin tức
Hướng dẫn cách kiểm tra và bảo trì bình chữa cháy đúng cách
Bình chữa cháy là thiết bị thiết yếu trong mọi không gian sống và làm việc. Chúng giúp ngăn chặn và dập tắt các đám cháy nhỏ trước khi bùng phát thành thảm họa lớn. Theo số liệu từ cơ quan phòng cháy chữa cháy, việc sử dụng bình chữa cháy đúng lúc có thể ngăn chặn tới 80% các vụ cháy nhỏ phát triển thành cháy lớn.
Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn chi tiết về cách kiểm tra và bảo trì bình chữa cháy đúng cách, giúp bạn đảm bảo thiết bị luôn trong tình trạng sẵn sàng hoạt động.
Mục lục
Khung pháp lý và tiêu chuẩn áp dụng tại Việt Nam
Việc kiểm tra và bảo dưỡng bình chữa cháy tại Việt Nam được quy định chặt chẽ bởi nhiều văn bản pháp luật và tiêu chuẩn kỹ thuật:
- Luật Phòng cháy và chữa cháy số 27/2001/QH10 (sửa đổi, bổ sung năm 2013): Quy định trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong việc duy trì, bảo dưỡng thiết bị PCCC, bao gồm bình chữa cháy.
- Nghị định 136/2020/NĐ-CP: Quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng cháy và chữa cháy và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng cháy và chữa cháy.
- Thông tư 17/2021/TT-BCA của Bộ Công an: Quy định cụ thể về quản lý, bảo quản và bảo dưỡng phương tiện PCCC, bao gồm cả bình chữa cháy.
- TCVN 7345-2: Tiêu chuẩn quốc gia quy định về kiểm tra, bảo dưỡng và nạp lại bình chữa cháy.
- TCVN 12314-2:2022: Quy định chi tiết về quy trình kiểm tra và bảo dưỡng bình khí chữa cháy tự động.
- TCVN 4879:1989: Quy định về phương tiện chữa cháy ban đầu – Bình chữa cháy xách tay.
- QCVN 03:2021/BCA: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về phương tiện phòng cháy và chữa cháy.
Các bước kiểm tra bình chữa cháy đúng cách
Việc kiểm tra bình chữa cháy nên được thực hiện định kỳ ít nhất mỗi tháng một lần để đảm bảo thiết bị hoạt động hiệu quả khi xảy ra sự cố. Dưới đây là quy trình kiểm tra cơ bản gồm 8 bước giúp bạn giữ bình chữa cháy trong trạng thái sẵn sàng:
Bước 1: Xác định vị trí bình chữa cháy
Đặt bình chữa cháy ở vị trí dễ nhìn, dễ lấy. Tránh để bình bị che khuất hoặc cản trở bởi đồ đạc. Trong trường hợp khẩn cấp, mỗi giây đều quý giá, bạn không nên mất thời gian tìm kiếm hoặc di chuyển chướng ngại vật để lấy bình.
Vị trí lý tưởng
- Gần lối ra vào, trong hành lang hoặc khu vực có nguy cơ cháy cao như nhà bếp, phòng máy.
- Đặt cách mặt sàn từ 10 cm đến 1,5 m để dễ dàng tiếp cận.
Biển chỉ dẫn
- Biển chỉ dẫn phải rõ ràng và không bị che khuất.
- Trong các tòa nhà lớn, biển chỉ dẫn giúp mọi người xác định nhanh vị trí bình chữa cháy.
Bước 2: Kiểm tra niêm phong và chốt an toàn
Niêm phong
- Kiểm tra xem niêm phong (dây nhựa hoặc kim loại) có còn nguyên vẹn không.
- Nếu niêm phong bị đứt hoặc mất, bình có thể đã được sử dụng, cần kiểm tra ngay.
Chốt an toàn
- Chốt thường có màu đỏ hoặc kim loại, giúp ngăn kích hoạt vô tình.
- Nếu chốt bị mất hoặc hư hỏng, không nên sử dụng bình chữa cháy, cần thay thế ngay.
Bước 3: Kiểm tra điều kiện vật lý
Tìm kiếm dấu hiệu hao mòn và hư hỏng là bước quan trọng để đảm bảo bình chữa cháy hoạt động tốt. Kiểm tra kỹ:
- Thân bình: Tìm các vết nứt, lõm, rò rỉ hoặc gỉ sét. Nếu phát hiện hư hỏng, hãy liên hệ chuyên gia để kiểm tra.
- Vòi và vòi phun: Đảm bảo không bị tắc nghẽn, nứt vỡ hoặc rò rỉ. Vòi phun bị tắc có thể làm giảm hiệu quả khi sử dụng.
- Mối hàn và các điểm nối: Xác nhận không có dấu hiệu ăn mòn hoặc rò rỉ.
- Tay cầm và các bộ phận hoạt động: Kiểm tra độ chắc chắn, tránh tình trạng lỏng hoặc kẹt khi sử dụng.
Một bình chữa cháy có dấu hiệu hư hỏng cần được thay thế hoặc bảo dưỡng ngay để tránh nguy cơ mất hiệu quả khi khẩn cấp.
Bước 4: Kiểm tra đồng hồ áp suất
Đồng hồ áp suất là chỉ báo quan trọng về tình trạng của bình chữa cháy. Hầu hết các bình có ba vùng màu:
- Xanh lá cây: Áp suất tốt, bình sẵn sàng sử dụng.
- Đỏ: Áp suất thấp hoặc quá cao. Cần nạp lại hoặc xả bớt áp suất để tránh nguy hiểm.
- Trắng: Khu vực trung gian, cần kiểm tra thêm.
Kim đồng hồ phải nằm trong vùng xanh lá cây. Nếu kim ở vùng đỏ, hãy nhờ chuyên gia kiểm tra và nạp lại bình. Kiểm tra áp suất ít nhất mỗi tháng một lần để đảm bảo bình luôn sẵn sàng. Nếu nghi ngờ đồng hồ bị hỏng, hãy thay thế ngay.
Bước 5: Kiểm tra trọng lượng
Kiểm tra trọng lượng là cách đơn giản nhưng hiệu quả để xác định lượng chất chữa cháy còn lại trong bình:
- Cầm bình và so sánh với trọng lượng ghi trên nhãn.
- Nếu bình nhẹ hơn nhiều so với trọng lượng quy định, có thể bình đã bị rò rỉ hoặc sử dụng trước đó.
Đối với bình CO2, việc kiểm tra trọng lượng đặc biệt quan trọng vì loại bình này không có đồng hồ áp suất. Trọng lượng là chỉ báo duy nhất về lượng CO2 còn lại. Nếu phát hiện bất thường, hãy nạp lại bình ngay để đảm bảo hoạt động hiệu quả.
Bước 6: Kiểm tra thẻ kiểm tra
Việc kiểm tra thẻ kiểm tra bình chữa cháy cần tuân thủ các bước sau:
- Xác định ngày kiểm tra cuối cùng.
- Kiểm tra tên công ty thực hiện kiểm tra.
- Xác định ngày kiểm tra tiếp theo.
Nếu lần kiểm tra cuối đã quá một năm, cần sắp xếp kiểm tra chuyên nghiệp ngay lập tức.
Phân biệt kiểm tra chuyên nghiệp và kiểm tra hàng tháng
- Kiểm tra chuyên nghiệp bao gồm kiểm tra chi tiết các bộ phận bên trong, đo áp suất chính xác và đánh giá tổng thể tình trạng bình chữa cháy.
- Kiểm tra hàng tháng là kiểm tra cơ bản, do người sử dụng tự thực hiện để đảm bảo bình vẫn trong tình trạng hoạt động tốt.
Bước 7: Ghi nhận kết quả kiểm tra
Ghi lại ngày kiểm tra, người kiểm tra và phát hiện trong quá trình kiểm tra. Điều này giúp:
- Theo dõi lịch sử bảo trì.
- Dễ dàng xác định các vấn đề lặp lại
- Dự đoán và ngăn chặn hỏng hóc trước khi chúng trở nên nghiêm trọng.
Bạn có thể ghi chép thông tin trong:
- Sổ kiểm tra
- Bảng tính điện tử
- Ứng dụng quản lý bảo trì
Quan trọng là thông tin phải dễ dàng truy cập và cập nhật khi cần thiết.
Bước 8: Xử lý ngay khi phát hiện vấn đề
Nếu phát hiện vấn đề khi kiểm tra, hãy:
- Đánh dấu bình có vấn đề: Tránh sử dụng cho đến khi được khắc phục.
- Thông báo ngay: cho bộ phận an toàn hoặc công ty bảo trì.
Không trì hoãn việc sửa chữa. Một bình chữa cháy không hoạt động có thể khiến bạn mất cơ hội dập lửa khi cần thiết.
Bình cứu hỏa bị vết bám bẩn, cần xử lý như nào? mời bạn đọc bài viết dưới đây.
Cách làm sạch các vết bám khi sử dụng bình chữa cháy an toàn
Bảo trì bình chữa cháy
Bảo trì định kỳ là yếu tố quan trọng để đảm bảo bình chữa cháy luôn hoạt động hiệu quả khi cần thiết. Quy trình bảo trì bao gồm nhiều cấp độ khác nhau, tùy thuộc vào tần suất và mức độ chi tiết.
Bảo trì định kỳ
Kiểm tra và bảo trì định kỳ giúp phát hiện và xử lý các vấn đề kịp thời, tránh tình trạng bình chữa cháy không hoạt động khi xảy ra sự cố.
Kiểm Tra Hàng Tháng
- Kiểm tra niêm phong và chốt an toàn, thay thế nếu bị rách hoặc mất.
- Kiểm tra đồng hồ áp suất, kim phải ở vùng xanh (vùng an toàn).
- Kiểm tra thân bình và vòi phun, đảm bảo không có vết nứt, rò rỉ hoặc ăn mòn.
- Kiểm tra vị trí đặt bình, dễ tiếp cận, không bị che khuất hoặc di chuyển sai vị trí.
- Kiểm tra ngày hết hạn, thay thế nếu đã quá hạn sử dụng.
Bảo Trì Hàng Năm
Bảo trì hàng năm là quy trình toàn diện hơn, cần được thực hiện bởi kỹ thuật viên được chứng nhận. Quy trình này bao gồm:
- Xả và làm sạch: Loại bỏ cặn bẩn và chất tích tụ có thể làm giảm hiệu quả của bình.
- Kiểm tra các bộ phận bên trong: Van, vòi phun và xi lanh phải được kiểm tra để phát hiện hư hỏng hoặc ăn mòn.
- Thay thế linh kiện hư hỏng: Chốt an toàn, vòi phun hoặc van nếu có dấu hiệu xuống cấp.
- Nạp lại chất chữa cháy: Theo đúng loại và lượng quy định cho từng loại bình.
- Kiểm tra áp suất: Đảm bảo bình duy trì áp suất cần thiết và không bị rò rỉ.
Sau khi hoàn thành bảo trì hàng năm, kỹ thuật viên sẽ gắn thẻ kiểm tra mới lên bình, ghi rõ ngày thực hiện và ngày cần kiểm tra tiếp theo.
Thử áp suất (mỗi 5 – 12 năm)
Thử áp suất thủy tĩnh là quy trình chuyên sâu để kiểm tra độ bền của bình chữa cháy. Quy trình này được thực hiện như sau:
- Đổ đầy nước vào bình.
- Tăng áp suất lên mức cao hơn áp suất hoạt động bình thường.
- Kiểm tra kỹ lưỡng để phát hiện bất kỳ điểm yếu hoặc rò rỉ nào trong cấu trúc.
Tần suất thử nghiệm
- Bình chữa cháy hóa chất ướt và khô: Thử áp suất mỗi 5 năm.
- Bình chữa cháy CO2 và bình khí nén: Thử áp suất mỗi 12 năm.
Thử nghiệm áp suất phải được thực hiện bởi chuyên gia được chứng nhận. Nếu vượt qua thử nghiệm, bình sẽ được gắn nhãn hoặc con dấu xác nhận.
Bình chữa cháy không thể sử dụng mãi mãi. Theo thời gian, chúng sẽ xuống cấp và cần được thay thế để đảm bảo an toàn. Tuổi thọ trung bình của bình chữa cháy là 10 đến 15 năm, tùy thuộc vào loại, chất lượng và điều kiện bảo quản.
Khi nào nên thay thế bình chữa cháy?
Dưới đây là các dấu hiệu cho thấy bạn cần thay thế bình chữa cháy:
- Bình đã sử dụng hơn 15 năm.
- Không vượt qua thử nghiệm áp suất thủy tĩnh.
- Thân bình có vết nứt, ăn mòn hoặc hư hỏng nghiêm trọng.
- Bình đã được sử dụng và không thể nạp lại hoặc bảo trì đúng cách.
Chọn đúng loại bình khi thay thế
Mỗi loại bình chữa cháy được thiết kế cho các loại đám cháy khác nhau. Đảm bảo chọn đúng loại cho môi trường cụ thể:
- Bình loại A – Dành cho đám cháy do vật liệu rắn như gỗ, vải, giấy.
- Bình loại B – Dành cho đám cháy do chất lỏng dễ cháy như xăng, dầu.
- Bình loại C – Dành cho đám cháy do thiết bị điện.
- Bình loại D – Dành cho đám cháy do kim loại.
- Bình loại K – Dành cho đám cháy trong nhà bếp, liên quan đến dầu mỡ.
Lưu trữ hồ sơ bảo trì đầy đủ
Lưu giữ hồ sơ bảo trì đầy đủ giúp bạn theo dõi lịch sử bảo dưỡng của từng bình và đáp ứng các yêu cầu pháp lý.
Thông tin cần lưu trữ
- Ngày mua và lắp đặt bình.
- Ngày và kết quả của các lần kiểm tra hàng tháng.
- Chi tiết bảo trì hàng năm và thử nghiệm áp suất thủy tĩnh.
- Lịch sử sửa chữa hoặc thay thế bộ phận.
- Tên và thông tin liên hệ của kỹ thuật viên thực hiện bảo trì.
Hồ sơ có thể được lưu trữ dưới dạng giấy hoặc điện tử trong hệ thống quản lý bảo trì. Đảm bảo hồ sơ dễ dàng truy cập khi cần.
Bạn chưa biết hệ thống chữa cháy bằng khí có những đặc điểm gì? mời bạn đọc bài viết dưới đây:
Hệ thống chữa cháy bằng khí là gì? Những đặc điểm bạn cần lưu ý!
Kết luận
Bình chữa cháy là lớp phòng vệ đầu tiên trong trường hợp hỏa hoạn. Để đảm bảo chúng hoạt động hiệu quả, việc kiểm tra và bảo trì định kỳ là rất quan trọng. Kiểm tra hàng tháng, bảo trì hàng năm và thử nghiệm áp suất đúng thời gian sẽ giúp bình luôn sẵn sàng khi cần thiết.
Một bình chữa cháy chỉ có giá trị khi nó hoạt động đúng cách. Đầu tư vào bảo trì không chỉ giúp tuân thủ quy định, mà còn là một biện pháp bảo vệ an toàn cho tính mạng, tài sản và hoạt động kinh doanh.
Quan trọng hơn, mọi người trong tổ chức cần được đào tạo về cách sử dụng bình chữa cháy đúng cách. Tổ chức các buổi huấn luyện định kỳ và diễn tập phòng cháy sẽ giúp tăng khả năng phản ứng khi có sự cố. Một thiết bị tốt chỉ phát huy hiệu quả tối đa khi người dùng biết cách vận hành.
Bảo trì định kỳ và đào tạo sử dụng không chỉ là trách nhiệm, mà còn là hành động thông minh để đảm bảo an toàn cho mọi người và duy trì sự ổn định cho tổ chức.
